doorbreek het net tussen vis en mens
Wij mensen leven op het land en zijn meer visueel georiënteerd. Het geluid komt op de tweede plek. Bij het onderwaterleven is dat heel anders. Hier vertrouwen dieren veel meer op hun waarnemend vermogen van geluid dan op hun zicht. Dit komt omdat het licht zich onderwater heel anders gedraagt en ook minder aanwezig is. Om toch met elkaar te kunnen communiceren, hebben veel vissoorten een communicatie met geluiden ontwikkeld om elkaar van alles te vertellen.
Wetenschappers hebben ontdekt dat vissen met elkaar communiceren door middel van een taal die bestaat uit gegrom, gekwetter en pop-geluiden. Vissoorten hebben ieder hun eigen taal voor de voortplanting, om te waarschuwen voor gevaar, een territorium te verdedigen of om hun route aan te duiden.
Vissen nemen niet alleen de geluiden waar die door hun soortgenoten worden geproduceerd, maar ook de geluiden van vissen die op een andere toonhoogte communiceren. Sommige vissoorten kunnen minder toonhoogtes waarnemen dan mensen maar er zijn ook juist vissen die veel meer toonhoogtes kunnen waarnemen dan wij.
Vissen kunnen op meerdere manieren geluiden maken maar wij noemen er hier twee:
Om het geproduceerde geluid waar te nemen beschikken vissen over drie systemen:
Met behulp van deze drie systemen kunnen vissen geluiden waarnemen die afkomstig zijn van bronnen op zowel korte als op lange afstand.
Veel vissen kunnen van kleur veranderen. Sommige soorten vertonen daarin een duidelijk dag en nacht ritme. Gestreste of zieke vissen verbleken vaak, maar ook zie je soms een andere tekening ontstaan. Jonge vissen hebben meestal andere kleuren en patronen dan volwassen exemplaren. In de paaitijd kunnen vooral mannetjes door hormonale invloeden stralende kleuren krijgen of een ander patroon om een partner aan te trekken.
Met hun kleuren kunnen vissen ook dreigen of waarschuwen. Bij jonge vissen dient de jeugdtekening vaak juist ter bescherming (camouflage). Tenslotte zijn er ook roofvissen met een lichaamstekening die bedoeld is om hun prooi te misleiden, de prooivissen denken daardoor dat ze in onschuldig gezelschap verkeren.
Maar wat als vissen elkaar niet kunnen zien? In dieptes na 1000m dringt geen licht meer door. De vissen die in het duister leven hebben zich hier op aangepast door middel van bio fluorescentie en bioluminescentie.
Bij bioluminescentie komt er licht vrij als gevolg van een chemische reactie die plaatsvindt in het organisme. Bij fluorescentie wordt er licht geabsorbeerd en wordt in één kleur weer uitgestraald.
Zoals de meeste dieren geven ook vissen signalen via hun lichaamstaal.
Dit zie je wanneer vissen met elkaar pronken, naar elkaar dreigen of als ze de ander willen waarschuwen dat ze giftig zijn. Wetenschappers hebben ontdekt dat de taal van vissen van dezelfde soort niet altijd hetzelfde hoeft te betekenen. Zo kan een onderdanige houding van een vissoort op een ander continent het tegenover gestelde zijn en als dreighouding opgevat worden.
Ook kunnen ze met hun lichaamshouding en vinnen duidelijk maken wanneer ze iets gedaan willen hebben, zoals wanneer ze een prooidier hebben gevonden maar er niet alleen bij kunnen.